پایان نامه سطح 3 با عنوان جايگاه عقل در اسلام و مسيحيت

چکیده پایان نامه با عنوان جايگاه عقل در اسلام و مسيحيت نوشته سرکار خانم عاطفه باقری با راهنمایی حجت‌الاسلام‌والمسلمين جناب آقاي دکتر قاسم سبحاني فخر و مشاوره حجت‌الاسلام‌والمسلمين جناب آقاي دكتر رجب اکبر زاده 

عقل به معناي خرد و نيروي دروني انسان و مهارکننده اميال است که وجه تمايز انسان با حيوان مي‌باشد و هيچ موهبتي به‌اندازه عقل و خرد در وجود انسان ارزش حياتي و انساني ندارد، جايگاه عقل در اسلام و مسيحيت يکي از مباحث مهم در کلام جديد است. در دين مسيحيت عقل و حکمت به‌ندرت در عهد جديد آمده است، در برخي موارد عيسي مسيح براي بيان آموزه‌هاي ديني و تقريب به ذهن از مثل‌هاي ديني استفاده مي‌کنند و به تکريم عقلا مي‌پردازند اما در بعضي موارد نيز ايمان را بر عقل برتري داده و آموزه‌هاي ديني را فراتر از درک بشري قلمداد مي‌کنند و اين تناقضات عقلي در رابطه با برخي آموزه‌ها همچون مسئله تثليث و فديه نيز وجود دارد. در اين رابطه دانشمندان مسيحي موضع‌گيري‌هاي متفاوتي اتخاذ نموده‌اند: عقل‌گرايان حداکثري، ايمانگرايي، عقل‌گرايي انتقادي؛ که از اين ميان عدّه‌اي عقل را تنها معيار شناخت و درک آدمي مي‌دانند، عدّه‌اي عقل آدمي را محدود در ماديات و ماوراء طبيعت را فراتر از عقل آدمي مي‌دانند و گروه آخر هم قائل‌اند نظام اعتقادات ديني را مي‌توان و مي‌بايد عقلاً موردنقد و ارزيابي قرار دارد، اگرچه اثبات قاطع چنين نظام‌هايي امکان‌پذير نيست.
جايگاه عقل در اسلام از اعتبار ويژه‌اي برخوردار است، درآيات قرآن همواره عقل و حکمت با الفاظ تعقل، تدبر، تفقه و…به‌کاررفته است و پيروي از براهين عقلي و پرهيز از تقليد کورکورانه تأکيد بسياري گرديده است و عقل به‌عنوان حجّت الهي و يکي از منابع چهارگانه در کشف احکام الهي است که وسيله‌اي براي شناخت آيات آفاقي و انفسي و تنها معيار شناخت در اصول دين مي‌باشد و هر فرد مسلمان موظف است با دلايل عقلي علت ايمان خويش به خداوند يگانه، توحيد، عدل، نبوت و…را اثبات نمايد. متکلمين اسلامي نيز مواضع مختلفي در رابطه با جايگاه عقل در اسلام اتخاذ نموده‌اند، از ميان متکلمين اسلامی؛ اشاعره درتعارض عقل و نقل، نقل را مقدم بر عقل مي‌دانند و معتزله عقل را مقدم بر نقل مي‌دارند اما اماميه عقل و نقل را در تقابل با يکديگر و مکمل همديگر مي‌دانند و قائل‌اند؛ همان‌گونه که نقل از خلقت و عالم تکوين گفت‌وگو مي‌کند، عقل هم از حوزه تدوين و حقايق الهي پرده برمي‌دارد و اين دو حجت الهي نه‌تنها هرگز معارض يکديگر نيستند بلکه با کمال هماهنگي و تأثير و تأثر متقابل، از امتيازات يکديگر بهره‌مندند.
واژگان کليدي: عقل، اسلام، مسيحيت، قرآن، عهد جديد