پاسخ آیت الله العظمی سبحانی به یک شبهه

حضرت آیت الله سبحانی به شبهه ابن تیمیه و وهابیون درباره حرام بودن سفر برای زیارت قبور پاسخ گفته اند.

زيارت قبور پاكان مسأله ای است كه وهابيان در برخى از فروع و شقوق آن دچار اشتباه شده اند آنان هر چند اصل زيارت قبور را پذيرفته اند اما سفر براى زيارت قبور را حرام مى دانند.

قبورى كه انسان زيارت مى كند چند گروه اند:
▫️قبور عزيزان؛
▫️مقابر عمومى مسلمانان جهان؛
▫️قبور علماء و فقيهان اسلام؛
▫️قبور شهدا و كسانى كه در راه خدا جان باخته اند؛
▫️قبور پيامبر گرامى و امامان معصوم(عليهم السلام).

✳️ دليل قرآنى زيارت قبور
زيارت قبور به صورت كلى مورد اتفاق همه مسلمانان است. ـ مع الوصف ـ برخى از دلائل آن را يادآور مى شويم.

خداوند پيامبر را از اين كه برجنازه منافقان نماز بخواند و در كنار قبر آنان بايستد نهى مى كند و مى فرمايد:
«وَ لاَ تُصَلِّ عَلَى أَحَد مِنْهُمْ مَاتَ أَبَداً وَ لاَ تَقُمْ عَلَى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ مَاتُوا وَ هُمْ فَاسِقُونَ».
«هرگز بر مرده هچ يك از آنان، نماز نخوان! و بر كنار قبرش، (براى دفن و يا دعا و طلب آمرزش)، نايست! چرا كه آنها به خدا و رسولش كافر شدند و در حالى كه فاسق بودند از دنيا رفتند!».

خداوند در اين آيه پيامبر (ص) را از دو چيز باز مى دارد:
* «وَ لاَ تُصَلِّ عَلَى أَحَد مِنْهُمْ مَاتَ أَبَداً». برجنازه احدى از منافقان نماز مگزار.
* «وَ لاَ تَقُمْ عَلَى قَبْرِهِ» يعنى وَ لاَ تَقُمْ عَلَى قَبْرِ أَحَد مِنْهُمْ؛ كنار قبر هيچ يك از آنان نايست.

فقره دوم به اصطلاح فقيهان اطلاق دارد يعنى هم به هنگام دفن و هم ديگر زمانها در مى گيرد مانند زيارت قبور، مفسران اهل سنت فقره دوم را به شيوه اى كه گفتيم، تفسير كرده اند. بيضاوى در تفسير خود مى نويسد: وَ لاَ تَقُمْ عندَ قَبْرِهِ للدفن او الزيارة. جلالين نيز در تفسير خود قريب به همين عبارت را آورده اند از اين تعبير معلوم مى شود كه پيامبر (ص) نبايد بر كنار قبر آنان بايستد خواه براى دفن، خواه براى زيارت.

ممنوع بودن دو مطلب درباره منافقان گواه بر اين است كه، هر دو در مورد مسلمانان جايز و شايسته است يعنى پيامبر (ص) مى تواند در كنار قبر آنان بايستد هم براى دفن و هم براى زيارت…

✳️ دليل روايى زيارت قبور
پيامبر گرامى (ص) كراراً به قبرستان بقيع مى رفت گاهى تنها و گاهى با يارانش و گاهى هم با همسرانش، و شيوه زيارت قبور را تعليم آنها مى كرد. و چنين مى فرمود:

«السلامُ عليكم دارَ قوم مُؤمنين و آتاكُم ما توعَدُونَ غَداً مُؤجّلون و إنّا إن شاءاللهُ بكُم لاحِقُون، اللّهُم اغفِر لأهل بقيع الغرقد».
«درود بر شما اى جايگاه گروه مؤمنان، آنچه كه در دنيا بدان وعده داده شده بوديد فرارسيد و ما نيز به خواست خدا به شما مى پيونديم خدا يا ساكنان بقيع غرقد را بيامرز».

گاهى هم پيامبر قبور مؤمنان را در بقيع چنين زيارت مى كرد:

«السّلام عليكم أهل الدّيار مِنَ الْمؤمنينَ وَالمُسلمينَ و يَرْحَمُ اللّه المستقدمينَ منّا وَالْمستأخرينَ وَإنا إنْ شاءَاللّهُ بِكُم لاحِقُون».
«درود بر شما اى ساكنان مؤمن و مسلمان اين ديار، خداوند همه مؤمنان را چه آنهايى كه قبلا درگذشته اند و چه آنها كه آينده خواهند بود، (احتمال ديگر در اين جمله: كسانى كه در گذشته دور از دنيا رفته اند و كسانى كه اخيراً از دنيا رفته اند) همه را رحمت كند، ما نيز به خواست خدا به شما مى پيونديم».

از آنجا كه قرآن پيامبر را به عنوان اسوه معرفى مى كند و مى فرمايد:
«لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّهَ وَ الْيَوْمَ الاْخِرَ وَ ذَكَرَ اللّهَ كَثِيراً».
«مسلماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مى كنند».

بنابراين زيارت قبور مؤمنان نوعى پيروى از پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله وسلم)است. براى آگاهى از كيفيت زيارت قبور مؤمنان، به صحيح مسلم مراجعه شود.